İçindekiler
İrtikap Suçu Nedir? (TCK md.250)
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 250. maddesinde düzenlenen irtikap suçu, görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi zorunda bırakan kamu görevlisinin cezasını düzenler.
İrtikap suçu, toplumsal güveni sarsıcı nitelikte olduğundan, hukuk sistemimizde ciddi yaptırımlarla karşılanmaktadır.
İrtikap Suçunun Unsurları:
- Fail: Suçun faili yalnızca kamu görevlisi olabilir. Kamu görevlisi, görevini yerine getirirken sahip olduğu yetkileri suistimal ederek irtikap suçunu işleyebilir.
- Mağdur: Mağdur, genellikle bir birey ya da tüzel kişilik olabilir. Mağdurun iradesi, kamu görevlisinin etkisi altında kalarak, maddi ya da manevi bir menfaati devretmeye zorlanır.
- Fiil: Kamu görevlisi, mağduru haksız bir menfaati devretmeye zorlar. Bu zorlayıcı davranış, aleni ya da örtülü tehdit, baskı veya yönlendirme şeklinde olabilir.
- Kast: Failin, suçun unsurlarını bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesi gerekmektedir. Kamu görevlisi, bu suçu işlerken bilinçli bir şekilde hareket eder.
Cezai Yaptırımlar:
TCK md. 250’ye göre irtikap suçu işleyen kamu görevlisi, mağduru haksız bir menfaati devretmeye zorlamış, bu zorlayıcı davranış, aleni ya da örtülü tehdit, baskı veya yönlendirme şeklinde yapılmışsa beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Madde devamında ise kamu görevlisinin zorlayarak değil ancak ikna ederek bu suçu işlemesi halinde üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı belirtilmiştir. Ancak mağdurun bir hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
İrtikap edilen menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
TCK.m. 251’de ise “Denetim Görevinin İhmali” başlıklı irtikap suçunu düzenler. Zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine kasten göz yuman denetimle yükümlü kamu görevlisi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.
Denetim görevini ihmal ederek, zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine imkan sağlayan kamu görevlisi, üç aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sıkça Sorulan Sorular
İrtikap suçu için şikayet gerekir mi?
İrtikap suçu takibi şikayete bağlı değildir. Suçun savcılığa ihbar edilmesi veya suçun re’sen öğrenilmesi halinde ilgili kamu görevlisi hakkında soruşturma başlatılır.
İrtikap suçunda dava zamanaşımı süresi ne kadardır?
İrtikap suçunda dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.
İrtikap suçunun faili kamu görevlisi etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir mi?
İrtikap suçu için düzenlenmiş etkin pişmanlık hükmü bulunmamaktadır. İrtikap suçunun faili kamu görevlisi etkin pişmanlık sebebiyle cezada indirim uygulanmaz.
İrtikap suçunun cezası adli para cezasına çevrilebilir mi?
İrtikap suçunun cezası adli para cezasına çevrilemez. Ancak mağdurun bir hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde verilecek ceza adli para cezasına çevrilebilir.
İrtikap suçundan verilen ceza için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir mi?
İrtikap suçunun cezası için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez. Ancak irtikap suçunun mağdurun bir hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde verilecek ceza için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür.
İrtikap suçunda verilen cezanın ertelenmesi mümkün müdür?
İrtikap suçunun cezasının ertelenmesi mümkün değildir. Ancak irtikap suçunun mağdurun bir hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde verilecek cezanın ertelenmesi mümkündür.