İçindekiler
Hırsızlık Suçu Nedir?
Hırsızlık suçu, hukuk sistemlerinde varlıklı bir tarihe sahip olan ve toplumun güven ve huzurunu sarsan ciddi bir suçtur. Hırsızlık, bir kişinin başkasının mal varlığını izinsiz olarak alarak veya kullanarak mülkiyet hakkına tecavüz ettiği bir suç türüdür. Bu suç, bir kişinin mal varlığının korunmasını ve hukuki güvencelerin sağlanmasını amaçlayan hukuk sistemlerinde sıkça karşılaşılan bir suç türüdür.
Yasal düzenlemeler ile basit hırsızlık suçu şu şekilde tanımlanmıştır: Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alınması basit hırsızlık suçunu oluşturur.
Hırsızlık suçunun unsurları genellikle şunları içerir:
- Hak Gaspı: Hırsızlık suçu, mal varlığına izinsiz giriş veya erişim ile karakterizedir. Bir kişinin mal varlığını izinsiz olarak ele geçirmesi veya kullanması, hırsızlığın temel unsurudur.
- Kasten İşleme: Hırsızlık suçu, genellikle kasıtlı olarak işlenir. Suçlunun mal varlığına izinsiz erişmeyi kasıtlı olarak gerçekleştirmesi gerekir.
- Mülkiyet Hakkının İhlali: Hırsızlık suçu, bir kişinin mülkiyet hakkına tecavüz edilmesini içerir. Malın sahibinin izni olmadan malın ele geçirilmesi veya kullanılması, mülkiyet hakkının ihlalini oluşturur. Bu mal taşınır bir mal ise hırsızlık suçu gündeme gelir. Taşınmaz malın mülkiyetinin sahtecilik yapılarak değiştirilmesi resmi evrakta sahtecilik veya dolandırıcılık suçunu oluşturur.
Hırsızlık Suçunda Şikayet
Hırsızlık suçunun gerek basit hali gerekse nitelikli halleri şikayete tabi değildir. Bu nedenle bir şikayet süresi yoktur. Şikayete tabi bir suç olmadığından mağdur kişi şikayetten vazgeçse dahi soruşturma veya kovuşturmaya devam edilir.
Hırsızlık Suçunda Zamanaşımı
Hırsızlık suçunda genel dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içinde suç ihbarında bulunulmalıdır.
Hırsızlık Suçunun Cezası
Basit hırsızlık suçunun cezası bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır.
Hırsızlık suçunun cezai yaptırımları caydırıcı olmakla birlikte, hukuk sistemleri adaleti ve suçlunun rehabilitasyonunu da gözetir. Bu nedenle, hırsızlık suçuyla ilgili davalarda adil yargılama süreçleri ve suçluların haklarının korunması büyük önem taşır. Hırsızlık suçunun önlenmesi ve cezalandırılması, toplumun huzur ve güvenliği için kritik bir rol oynar.
Hırsızlık suçunun cezasının belirlenmesinde etkili olan faktörler şunlar olabilir:
Malın Değeri: Hırsızlık suçunun cezası, çalınan malın değerine bağlı olarak değişebilir. Değerli eşyaların çalınması, daha ağır cezai yaptırımları gerektirebilir.
Şiddet veya Tehdit Kullanımı: Eğer hırsızlık sırasında şiddet veya tehdit kullanıldıysa, ceza daha ağırlaşabilir. Yağma gibi şiddet içeren hırsızlık suçları daha ciddi cezalara tabi tutulabilir.
Geçmiş Suç Kaydı: Hırsızlık suçunu işleyen kişinin daha önce suç işlemiş olması, cezanın artmasına neden olabilir. Geçmiş suç kayıtları, mahkemelerin ceza belirlerken göz önünde bulundurduğu önemli bir faktördür.
Suçun Niteliği: Hırsızlık suçu türlerine göre ceza farklılık gösterebilir. Örneğin, basit hırsızlık ile ev hırsızlığı arasında ceza bakımından farklılıklar olabilir.
Ayrıca, suçlu, çalınan malı geri vermek veya tazminat ödemek gibi ceza dışı yaptırımlarla da karşı karşıya kalabilir. Ceza, suçun ciddiyetine ve suçlu tarafından işlenen diğer suçlara bağlı olarak artabilir veya azalabilir.
Hırsızlık suçunun cezası, adaletin sağlanması, toplumun güvenliği ve mal varlığının korunması açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, hırsızlık suçlarıyla ilgili davalarda adil yargılama süreçleri ve suçluların haklarının korunması büyük önem taşır. Ayrıca, hırsızlık suçunun önlenmesi ve cezalandırılması, toplumun huzur ve güvenliği için kritik bir rol oynar.
Hırsızlık Suçu Yargıtay Kararları
Hangi eylemlerin basit hırsızlık suçunu oluşturduğu Yargıtay kararları ile incelenebilir. Hırsızlık suçunun basit hali açıkta bırakılan bir eşyanın çalınması şeklinde yorumlanabilir. Örneğin; ev taşıma sırasında kısa bir süreliğine açıkta bırakılan eşyanın çalınması, bebek arabasında veya pazar arabasında açıkta bırakılan eşyanın çalınması, kilitsiz olarak bırakılan bisikletlerin veya scooterların çalınması, parkta veya bahçede bankta ki eşyanın çalınması gibi eylemler basit hırsızlık suçunu oluşturur.
Nitelikli Hırsızlık Suçu
Nitelikli hırsızlık suçu için daha ağır cezalar öngörülmüştür. Nitelikli hırsızlık suçu kapsamında değerlendirilen eylemler ise şu şekilde sıralanabilir:
Hırsızlık suçunun;
- Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,
- Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,
- Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,
- Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,
İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Suçun;
-
- Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,
- Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,
- Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,
- Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,
- Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,
- Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,
- Büyük veya küçük baş hayvan hakkında
- Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,
İşlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Suçun, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.
Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlâli veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikâyet aranmaz.
Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
Hırsızlık Suçunun Gece Vakti İşlenmesi
Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Hırsızlık Suçunda Daha Az Ceza Gerektiren Haller
Hırsızlık suçunun;
-
- Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde,
- Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla, İşlenmesi halinde, şikayet üzerine, fail hakkında iki aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
- Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
- Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde, şikayet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz.
- Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Hırsızlık Suçu için İspat Yükü ve Deliller
Hırsızlık suçuyla ilgili olarak yargılama sürecinde önemli bir kavram, “ispat yükü”dür. İspat yükü, suçun işlenmiş olduğunu kanıtlamakla yükümlü olan tarafın üzerindedir. Hırsızlık suçunda ispat yükü genellikle kamu davasını yürüten savcılığa düşer. Ancak, suçun işlendiğini savunan davalı tarafın da kendini savunma hakkı vardır ve savunma, deliller sunarak bu hakkını kullanabilir. İspat yükü, mahkeme kararıyla suçlu bulunana kadar savcılık üzerindedir ve suçluğu kanıtlanana kadar masumiyet ilkesi gereği suçsuz kabul edilir.
Hırsızlık suçunun ispatında kullanılan deliller arasında güvenlik kamerası kayıtları, tanık ifadeleri, çalınan malın bulunması veya suç aletlerinin ele geçirilmesi gibi unsurlar bulunabilir. Bu deliller, suçun işlendiğini veya sanığın suçla ilişkilendirildiğini göstermek için kullanılır.
Av. Tuğba KOPUZ ŞAHİN, müvekkillerine hırsızlık suçu davalarıyla ilgili hukuki danışmanlık ve savunma hizmetleri sunar. Bu hizmetler, hukuki sürecin adil ve doğru bir şekilde yürütülmesini sağlar ve müvekkillerin haklarını korur. Hırsızlık suçu davalarıyla ilgili Yargıtay kararlarının anlaşılması ve etkili bir savunma stratejisi oluşturulması, adaletin sağlanmasında önemlidir.