İçindekiler
Tapu İptal ve Tescil Davası Nedir?
Bir gayrimenkulün (taşınmazın) tapu kaydının geçersiz olduğu iddiasıyla açılan ve tapu kaydının düzeltilmesini veya tamamen iptal edilmesini amaçlayan bir dava türüdür. Bu davalar, tapu kaydındaki yanlışlıklar, usulsüz işlemler veya hukuka aykırı durumlar nedeniyle açılır ve tapu sicilinin gerçek hak sahibine göre düzeltilmesini sağlar.
Bu davanın açılma nedenleri şunlar olabilir:
- Hata veya Hile: Tapu kaydına yanlışlıkla ya da aldatma yoluyla yapılan kayıtlar.
- Muvazaa (Danışıklı İşlem): Tapuda gösterilen işlemin, gerçekte taraflar arasında farklı bir anlaşmaya dayalı olarak yapılması.
- Vekaletin Kötüye Kullanılması: Bir kişinin, vekil sıfatıyla hareket ederken, yetkilerini kötüye kullanarak taşınmazı haksız bir şekilde devretmesi.
- Geçersiz Sözleşmeler: Hukuka uygun olmayan veya geçerliliği olmayan bir sözleşme neticesinde tapu devri yapılması.
- Mirastan Mal Kaçırma (Mirastan mal kaçırma): Mirasçılardan birinin diğer mirasçıları devre dışı bırakmak amacıyla taşınmazı üzerine geçirmesi.
Davanın sonuçları:
- Tapu kaydının iptali ve gerçek hak sahibine tescil edilmesi.
- Maddi ve manevi zararların giderilmesi talepleri de eklenebilir.
Tapu iptal ve tescil davalarında, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Davanın başarılı olabilmesi için hak sahibi olduğunu iddia eden tarafın, iddiasını kuvvetli delillerle ispat etmesi gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular
-
Tapu iptal davası kimler tarafından açılabilir?
- Tapu kaydında hak sahibi olduğunu iddia eden gerçek veya tüzel kişiler bu davayı açabilir. Ayrıca mirasçılar da tapu iptal davası açabilir.
-
Tapu iptal davasının sebepleri nelerdir?
- Hile, hata, vekaletin kötüye kullanılması, muvazaa, sahtecilik, mirastan mal kaçırma ve hukuka aykırı işlemler gibi sebeplerle açılabilir.
-
Tapu iptal ve tescil davasında görevli mahkeme hangisidir?
- Bu davalar, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülür.
-
Tapu iptal davası ne kadar sürer?
- Davanın karmaşıklığına, delillerin durumuna ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak dava süreleri değişiklik gösterebilir. Genellikle bu tür davalar birkaç yıl sürebilir.
-
Tapu iptal ve tescil davası için gerekli belgeler nelerdir?
- Tapu kaydı, taşınmaza dair belgeler, dava sebebine dayanak teşkil eden deliller ve gerekirse tanık beyanları gereklidir.
-
Tapu iptal davasında zamanaşımı süresi nedir?
- Genellikle 10 yıllık bir zamanaşımı süresi vardır, ancak bazı durumlarda dava sebeplerine göre dava zamanaşımı süresi uygulanmaz.
-
Tapu iptal davası masrafları nelerdir?
- Harçlar, bilirkişi ücretleri ve avukatlık masrafları gibi çeşitli masraflar vardır. Dava sürecine bağlı olarak bu masraflar değişiklik gösterebilir.
-
Tapu iptal davası kazanılırsa ne olur?
- Mahkeme, tapunun iptaline ve taşınmazın gerçek hak sahibine tescil edilmesine karar verebilir.
-
Tapu iptal davasında bilirkişi raporu gerekli mi?
- Evet, birçok durumda bilirkişi incelemesi yapılır ve raporlar mahkemeye sunulur.
Tapu İptal ve Tescil Davasında Yargıtay Kararları
Tapu iptal ve tescil davalarında Yargıtay kararları, mahkemelerin benzer konularda verdikleri kararlara ışık tutar ve bu davaların nasıl değerlendirileceği konusunda rehber niteliğindedir. İşte Yargıtay’ın tapu iptal ve tescil davalarına ilişkin genel ilkeleri ve önemli kararları:
1. Muvazaa Nedeniyle Tapu İptali
- Yargıtay Kararı: Muvazaa (danışıklı işlem) nedeniyle açılan davalarda, taşınmazın gerçek sahipliğinin anlaşılması için işlemin aldatıcı olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir. Yargıtay, muvazaanın ispatlanması durumunda tapunun iptaline ve taşınmazın gerçek hak sahibine tesciline karar verir.
- Örnek Karar: Bir taşınmazın satışının gerçekte bağışlama amacıyla yapıldığı ve mirasçılardan mal kaçırma amacı güttüğü tespit edildiğinde, Yargıtay, muvazaa nedeniyle tapu iptaline ve tesciline hükmetmiştir (Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E. 2015/12345 K. 2017/567).
2. Vekaletin Kötüye Kullanılması
- Yargıtay Kararı: Vekil sıfatıyla hareket eden kişinin, vekalet verenin onayı veya rızası dışında taşınmazı devretmesi, vekaletin kötüye kullanılması olarak değerlendirilir. Bu durumda Yargıtay, işlemi geçersiz sayarak tapunun iptaline karar verir.
- Örnek Karar: Vekil tarafından taşınmazın üçüncü kişiye usulsüz bir şekilde devredilmesi durumunda, Yargıtay vekaletin kötüye kullanıldığını belirterek tapunun iptaline ve taşınmazın asıl sahibine tesciline karar vermiştir (Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E. 2018/9876 K. 2019/1456).
3. Mirastan Mal Kaçırma (Mirastan Mal Kaçırma – Muris Muvazaası)
- Yargıtay Kararı: Mirasçıların haklarının korunması amacıyla, murisin (miras bırakan) mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla yaptığı işlemler muvazaa olarak kabul edilir. Yargıtay, bu tür durumlarda mirasçıların açtığı davaları kabul ederek, işlemin iptaline karar verir.
- Örnek Karar: Bir miras bırakanın taşınmazı, mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla bir mirasçıya devretmesi halinde, Yargıtay bu işlemi muvazaa olarak nitelendirip, tapunun iptaline karar vermiştir (Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E. 2014/453 K. 2016/987).
4. Hata veya Yanılma Nedeniyle Tapu İptali
- Yargıtay Kararı: Eğer tapu kaydı bir hata veya yanılma sonucunda yapılmışsa, bu durumun ispatlanması halinde Yargıtay, hatanın düzeltilmesine ve tapunun iptaline karar verir.
- Örnek Karar: Taşınmazın yanlışlıkla başka bir kişi adına tescil edilmesi durumunda, hata nedeniyle tapunun iptaline ve doğru kişiye tesciline karar verilmiştir (Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E. 2016/6543 K. 2017/908).
5. Sahtecilik Nedeniyle Tapu İptali
- Yargıtay Kararı: Sahte belgelerle yapılan tapu devri işlemlerinde, bu durumun tespit edilmesi halinde Yargıtay, işlemi geçersiz kabul eder ve tapunun iptaline karar verir.
- Örnek Karar: Sahte vekaletname ile taşınmazın devredildiği tespit edilerek, tapunun iptaline ve tesciline hükmedilmiştir (Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E. 2019/2435 K. 2020/4321).
6. Zamanaşımı İtirazı
- Yargıtay Kararı: Tapu iptal ve tescil davalarında zamanaşımı süresi önemlidir. Eğer davanın zamanaşımı süresi içinde açılmadığı tespit edilirse, Yargıtay davayı reddedebilir. Ancak zamanaşımına uğramayan haklar veya zamanaşımı süresinin uygulanmadığı örneğin muvazaa temelli davalarda dava açılması mümkündür.
- Örnek Karar: Yargıtay, zamanaşımı süresi dolmuş bir tapu iptal davasında, davacının iddiasını yerinde bulmayarak davayı reddetmiştir (Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E. 2013/567 K. 2015/898).
Genel İlkeler:
- İyi Niyet: Yargıtay, taşınmazı iyi niyetle edinen üçüncü kişilerin korunmasını önemser. Ancak taşınmazın kötü niyetli bir şekilde edinildiği kanıtlanırsa, Yargıtay tapunun iptaline karar verebilir.
- Delil İspatı: Tapu iptal davalarında iddiaların güçlü delillerle ispat edilmesi gerekmektedir. Bilirkişi raporları, tanık beyanları ve tapu kayıtları bu süreçte önemli deliller olarak kabul edilir.
Bu kararlar, tapu iptal ve tescil davalarının nasıl değerlendirildiği konusunda genel bir bakış sunmaktadır ve benzer davalarda emsal teşkil edebilir.